Prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne w dobie epidemii

Wiele przedsiębiorstw jest zagrożonych upadłością. W związku z tym przekazujemy praktyczne wskazówki dotyczące prawa upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego.

Ograniczenie odpowiedzialności przedsiębiorcy oraz Zarządu przedsiębiorstwa

Polski ustawodawca nie przewidział wydłużenia okresu, w którym przedsiębiorca lub przedsiębiorstwo powinni złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości (aczkolwiek według doniesień medialnych aktualnie trwają prace nad wydłużeniem tego okresu). Na dzień dzisiejszy jednak w dalszym ciągu istnieje zobowiązanie do zgłoszenia takiego wniosku w terminie 30 dni (od „niewypłacalności dłużnika”).

Teoretycy oraz praktycy kłócą się o właściwy moment na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Ustawa podkreśla, iż taki moment nastąpił na przykład, „jeżeli opóźnienie w wykonaniu (wymagalnych) zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.“ Takie domniemanie jednak może również zostać obalone. W aktualnej sytuacji należy bardzo restrykcyjnie podchodzić do podstaw do ogłoszenia upadłości, a więc złożyć taki wniosek bardzo wcześnie. W razie wątpliwości służymy radą oraz pomocą.

Termin 30 dni biegnie nieubłaganie. Jest on tak ważny, ponieważ art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych oraz prawo upadłościowe ustanawiają solidarną odpowiedzialność Zarządów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych za zobowiązania spółki, jeżeli we właściwym czasie nie zgłoszono wniosku o ogłoszenie upadłości lub nie wszczęto postępowania restrukturyzacyjnego. A art. 116 Ordynacji Podatkowej statuuje również odpowiedzialność Zarządów za zaległości podatkowe.

Praktyczne możliwości przedsiębiorcy oraz Zarządu przedsiębiorstwa

W aktualnej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest złożenie jak najwcześniejszego wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Dodatkowo (ponieważ nie można być pewnym tego, że Sąd Restrukturyzacyjny otworzy ww. restrukturyzację, a jedynie wtedy przedsiębiorca lub przedsiębiorstwo „uwalniają” się od odpowiedzialności) należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości (którego rozpoznanie jest wstrzymane na czas rozpoznawania wniosku restrukturyzacyjnego).

Odpowiedź na pytanie, jakie postępowanie restrukturyzacyjne (z 4 możliwych) wybrać, zawsze powinna zostać wcześniej skonsultowana, ponieważ po otwarciu danego postępowania „naprawa“ takiego postępowania jest już niemalże niemożliwa. Niemniej w aktualnej sytuacji „postępowanie sanacyjne“ (z powodu najgłębszej ochrony przed egzekucją) wydaje się najbardziej optymalne. Poza tym istnieją jeszcze „przyspieszone postępowanie układowe” oraz „postępowanie układowe”. A „postępowanie o zatwierdzenie układu” z powodu braku jakiejkolwiek ochrony przed egzekucją, wydaje się w aktualnej sytuacji całkowicie niecelowe. Wszystkie cztery rodzaje postępowań mają jednak swoje wady i zalety. Należy je każdorazowo omówić i wybrać najbardziej optymalny wariant.

Rekomendacja najbardziej doraźnego rozwiązania

Wiele Sądów Restrukturyzacyjnych oraz Upadłościowych wyłączyło obsługę interesantów, a część pracowników znajduje się na zwolnieniu. Już teraz wielu sędziów ww. sądów prowadzi po kilkaset spraw. Dlatego szacujemy, iż sądy przez okres najbliższych paru tygodni będą otwierały jedynie nieliczne – większe – restrukturyzacje.

Jest to sytuacja groźna, ponieważ ochrona przed egzekucją następuje dopiero wraz z otwarciem postępowania restrukturyzacyjnego. Z drugiej strony sytuacja ta umożliwia pewien manewr, polegający na złożeniu (na razie) niekompletnego wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz niekompletnego wniosku o ogłoszenie upadłości. W ten sposób najłatwiej dochowany zostaje termin 30 dni, chroniący przed odpowiedzialnością za zobowiązania przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 130 § 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego w razie niezachowania warunków formalnych wniosków lub nieuiszczenia należnej opłaty, przewodniczący wzywa do uzupełnienia takiego braku. Takie wezwanie (w terminie tygodniowym) w aktualnej sytuacji nie powinno nastąpić zbyt szybko. Aby rozwiązanie to znalazło zastosowanie bezwzględnie wszystkie wnioski powinny zostać podpisane przez samego przedsiębiorcę. W żadnym wypadku nie mogą one być sygnowane przez adwokata lub radcę prawnego, ponieważ wtedy zgodnie z art. 28 prawa upadłościowego są zwracane bez wezwania o uzupełnienie lub opłacenie wniosku. Takie rozwiązanie pozwala również na szybkie cofnięcie ww. wniosków, gdyby sytuacja przedsiębiorstwa miała się niespodziewanie polepszyć.

Dodatkowo istnieje również możliwość wcześniejszej zmiany siedziby przedsiębiorstwa, aby móc złożyć ww. wnioski do innego sądu (np. mniej obłożonego lub bardziej przychylnego dla postępowań restrukturyzacyjnych). W tym zakresie służymy również pomocą oraz dogłębną wiedzą.

 Jak należy się zachować przed i po złożeniu wniosków?

W okresie przed i po złożeniu wniosków należy bardzo roztropnie wydawać pozostałe środki przedsiębiorstwa. Tutaj grozi m.in. odpowiedzialność karna z art. 302 § 1 Kodeksu Karnego związane z zaspakajaniem jednych wierzycieli kosztem innych. Służymy radą, jak nie krzywdzić wierzycieli, utrzymując zarazem wartość przedsiębiorstwa, czekając na otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

A co się stanie, jeżeli sąd już otworzy dane postępowanie restrukturyzacyjne, a wierzyciele pod koniec się nie zgodzą na układ lub sąd takie postępowanie umorzy? Wtedy istnieje możliwość ponownego postępowania restrukturyzacyjnego. Tutaj jako przykład posłużyć może postępowanie restrukturyzacyjne spółki URSUS S.A. (ponowne postępowanie restrukturyzacyjne po umorzeniu pierwszego postępowania, ale już w innym sądzie – zamiast w Lublinie teraz w Olsztynie).

W razie jakichkolwiek wątpliwości lub dalszych pytań pozostajemy do Twojej dyspozycji. Więcej informacji na ten temat udzielą  Ci nasi eksperci. 

dr Katarzyna Domańska-Mołdawa

adwokat

T (+48) 22 279 31 00

M (+48) 505 178 852

✉️ katarzyna.domanska-moldawa@bsjp.pl